Is verslaving een keuze? Of een manier om te overleven?

Een andere kijk voor ouders van een verslaafd kind

Herken je dat je blijft hopen dat je kind 'gewoon' stopt met gebruiken?

Dat je denkt: "Als ik maar blijf helpen, komt het misschien toch goed?"

Voor veel ouders voelt het alsof ze langzaam verdrinken in zorgen, schuldgevoel en machteloosheid. In deze blog neem ik je mee in een andere kijk op verslaving: niet als keuze, maar als een overlevingsstrategie. Een perspectief dat mij als moeder enorm hielp om milder naar mijn kind te kunnen gaan kijken.

Wanneer je leeft naast een kind met een verslaving, hoef je aan een half woord genoeg te hebben. Als ouders herkennen we elkaars verhalen, emoties en het eindeloze zoeken naar antwoorden. We hebben allemaal geprobeerd te helpen – soms jarenlang – omdat we geloofden dat het wel goed zou komen. Als wij maar ons best bleven doen.

Maar wat begon als willen helpen, werd vaak willen redden. Voorkómen dat onze zoon of dochter nog verder afglijdt. En in dat proces raakten wijzelf uitgeput, voortdurend alert, emotioneel uitgeput en in de overlevingsstand.

Misschien herken je het:
👉 "Hij kan er toch gewoon mee stoppen?"
👉 "Zij kiest hier toch zelf voor?"

Ook ik heb die gedachten gehad. Maar eerlijk: denk je dat iemand ’s ochtends opstaat en denkt: “Vandaag wil ik verslaafd worden”?

Is verslaving echt een eigen keuze?

Lange tijd dacht ik van wel. Totdat ik me er echt in ging verdiepen. Door gesprekken met professionals en het lezen over hoe verslaving werkt in de hersenen, kwam er ruimte voor een andere blik. Verslaving is zelden een bewuste keuze. Het ontstaat vaak als overlevingsstrategie – om pijn te verdoven, controle te voelen of even te ontsnappen aan iets wat ondraaglijk is.

Zoals hoogleraar Erik Scherder ooit zei op een symposium:

“Mensen met een verslaving maken geen keuze om te gebruiken. Ze grijpen naar middelen of gedrag om te overleven.”

Dat raakte me diep. Het veranderde mijn hele kijk.

Verslaving als overlevingsstrategie

Middelen of gedrag (zoals drugs, alcohol, gokken of gamen) lijken tijdelijk te helpen. Ze geven opluchting of rust. Maar op de lange termijn veroorzaken ze juist meer schade. En dan verandert ook het gedrag van onze kinderen – soms zó ingrijpend, dat we ze nauwelijks nog herkennen.

Maar dat gedrag ís niet wie ze zijn.
Het is een gevolg van hun eigen pijn.
Net zoals mijn gedrag een gevolg was van míjn pijn.

Ik schoot uit mijn slof. Riep, gilde, maakte verwijten, liep weg. Alles uit frustratie, verdriet, machteloosheid.                          En dat is óók een overlevingsstrategie.

De mildheid kwam later

Toen ik begon te begrijpen dat mijn kind aan het overleven was, veranderde mijn houding. Ik hoefde hem niet meer te veroordelen of te dwingen. Ik mocht leren los te komen, zónder weg te kijken. Ik kon een andere keuze maken: die van mildheid, grenzen, en verbinding.

Want de enige keuze die we wél kunnen maken, is de keuze om het anders te willen. Voor onszelf. En hopelijk – op een dag – ook voor hen.

Voor jou, als ouder van een verslaafd kind.

Als jij jezelf herkent in dit verhaal… weet dat je niet alleen bent. Dat er anderen zijn die begrijpen hoe dit voelt. Die weten hoe het is om jarenlang te hopen, te helpen, en jezelf kwijt te raken in de zorg voor je kind.

Je hóeft het niet meer alleen te doen

Er is steun. Inzicht. Mildheid. En herstel – ook voor jou.

💌 Heb je behoefte aan een gesprek of wil je leren hoe je anders met deze situatie om kunt gaan?
Neem contact met me op via het contactformulier hier op mijn website